Ogólna charakterystyka programu

 

            Celem edukacji regionalnej jest zainteresowanie uczniów dziedzictwem kulturowym regionu, przybliżenie im najbliższego środowiska, a przez to kształtowanie świadomości własnych korzeni.

Kultura narodowa będzie istniała, jeśli będzie przekazywana z pokolenia na pokolenie. Najskuteczniejszym sposobem jej tworzenia jest poznanie „małej ojczyzny”, własnego regionu w kontekście wartości narodowych i ogólnoludzkich.

Edukacja regionalna, obok umacniania poczucia własnej tożsamości, służy kształtowaniu postaw tolerancyjnych, otwartych, charakteryzujących się zrozumieniem dla różnych tradycji i kultur. Łączy elementy wiedzy geograficzno-przyrodniczej, historycznej, tradycji i kultury  regionalnej. W doskonały sposób służy różnym przejawom aktywności plastycznej, technicznej i muzycznej. Pozwala wzbogacać słownictwo, umożliwia uczniom samodzielne poszukiwanie, selekcjonowanie i gromadzenie informacji o regionie oraz konstruowanie na ich podstawie ustnych i pisemnych wypowiedzi, co wiąże się ściśle z umiejętnościami określonymi w podstawie programowej języka polskiego. Przy tym kształcenie regionalne ma nie tylko wielkie walory poznawcze, ale również niebagatelne znacznie wychowawcze. Dziedzictwo kulturowe jest bowiem nośnikiem wartości nieodzownych dla wychowania uczniów, a edukacja regionalna przygotowuje ich do identyfikacji z tymi wartościami.

Opracowany program edukacyjny dotyczy drugiego etapu kształcenia (klasy IV-VI szkoły podstawowej).  Program jest zgodny z podstawą programową (Dz. U. Nr 51 z dnia 9 maja 2002 r.), programem nauczania języka polskiego dla drugiego etapu edukacyjnego (DKW-4014-37/01) oraz Programem Wychowawczym Zespołu Szkół Publicznych    w Kocierzewie Południowym.

Edukacja regionalna nie może być realizowana odrębnie, musi być integralną częścią procesów nauczania – uczenia się i wychowania.

Głównym źródłem wiedzy są doświadczenia uczniów zdobywane w trakcie aktywności twórczej i poznawczej. W programie edukacji regionalnej zawarte są szczegółowe zagadnienia, formy pracy, metody oceniania, środki i przewidywane osiągnięcia uczniów. Zamieszczone zostały również scenariusze zajęć, testy sprawdzające, projekty edukacyjne oraz ankiety.

Program realizowany jest na zajęciach koła polonistycznego w klasie IVb.

Cele główne:

·          rozwijanie poczucia przynależności do wspólnoty regionalnej i umacnianie więzi   z „małą ojczyzną”,

·          rozumienie odmienności kultury i tradycji Regionu Łowickiego na tle kultury ogólnonarodowej,

·          kultywowanie tradycji i zwyczajów Regionu Łowickiego.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

·          zna swoje najbliższe środowisko,

·          interesuje się historią Kocierzewa i kulturą regionu,

·          umacnia swoją więź kulturową z historią i teraźniejszością „małej ojczyzny”,

·          aktywnie uczestniczy w wydarzeniach kulturowych,

·          ma poczucie „przywiązania” lokalnego,

·          aktywnie uczestniczy w życiu rodziny, szkoły i środowiska lokalnego,

·          kształtuje własny system wartości,

·          zna ludowe zwyczaje, obrzędy, pieśni, przyśpiewki,

·          z szacunkiem i odpowiedzialnością odnosi się do tradycji i pragnie „ocalić je od zapomnienia”,

·          rozwija swoje twórcze myślenie poprzez wykonywanie prac plastyczno-technicznych oraz literackich,

·          dostrzega piękno języka literackiego,

·          zna elementy języka gwarowego,

·          zachowuje właściwe relacje w kontaktach międzyludzkich,

·          darzy szacunkiem ludzi starszych,

·          wzmacnia swoje prawidłowe relacje z rodziną i szkołą,

·          potrafi uważnie obserwować i próbuje wyciągać wnioski z poczynionych obserwacji,

·          umie znaleźć potrzebne informacje w różnych źródłach,

·          zna zasady właściwego zachowania się na wycieczce, w muzeum oraz innych miejscach publicznych.

W zakresie edukacji polonistycznej uczeń:

·          planuje i organizuje własną naukę, staje się odpowiedzialny za postępy w kształceniu,

·          skutecznie porozumiewa się w różnych sytuacjach,

·          poszukuje, porządkuje i wykorzystuje różnorodne informacje,

·          doskonali umiejętności publicznego wypowiadania się,

·          rozwija myślenie twórcze i pomysłowość,

·          poprawnie wypowiada się na różne tematy,

·          integruje wiedzę szkolną i pozaszkolną,

·          odczytuje różne teksty kultury,

·          tworzy własne teksty: przewodniki, informatory, foldery, artykuły do szkolnej gazetki,

·          doskonali dłuższe formy wypowiedzi: opowiadanie, opis, charakterystyka,

       sprawozdanie, relacja, list, pamiętnik,

·          pisze poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym,

·          redaguje krótkie teksty: przepis na potrawę, zaproszenie, życzenia, zawiadomienie,

      ogłoszenie, wywiad,

·          bogaci swoje słownictwo,

·          prezentuje informacje w różnorodnych formach plastycznych, technicznych, muzycznych,

·          aktywnie współdziała w grupie,

·          wygłasza tekst płynnie, z poprawną i wyraźną artykulacją w związku z działaniami twórczymi i grupowymi,

·          dostrzega różnicę między językiem regionalnym a ogólnonarodowym,

·          docenia wartość gwary.

Metody pracy:

Nauczyciel powinien zmierzać do wzajemnego wiązania metod poszukujących, podających i praktycznych, przy czym tych ostatnich powinno być najwięcej. Działanie, przeżywanie, odkrywanie, rozwiązywanie problemów przez dziecko sprzyja lepszemu utrwaleniu wiedzy, radzeniu sobie w trudnych sytuacjach oraz dostrzeganiu związków przyczynowo-skutkowych.

W programie będą wykorzystywane metody:

·          „burza mózgów”,

·          śniegowa kula,

·          drama,

·          inscenizacja,

·          scenki i symulacje improwizowane,

·          gry dydaktyczne,

·          konfrontacja wiedzy,

·          tworzenie swobodnych tekstów,

·          projekt edukacyjny.

Formy pracy:

·          wycieczki piesze i autokarowe,

·          malowanie scenek tematycznych,

·          gry i zabawy terenowe,

·          lekcje terenowe,

·          lekcje muzealne,

·          oglądanie i przygotowywanie przedstawień,

·          spotkania z twórcami ludowymi,

·          zabawy integracyjne,

·          praca w grupie,

·          udział w konkursach.

Współpraca:

·          z biblioteką szkolną,

·          z Gminną Biblioteką Publiczną w Kocierzewie,

·          z twórcami ludowymi z terenu gminy Kocierzew.

Ewaluacja

Przewidywana jest ewaluacja wewnętrzna w formie konkursów, ankiet. Na koniec roku szkolnego przewidziany jest test sprawdzający wiedzę ucznia z tej dziedziny. Przedmiotem ewaluacji będą też wytwory dzieci oraz zaznaczony w sposób graficzny ich stosunek do zajęć.

 

 

 

 

Lp.

Tematyka

Treści nauczania

Po zrealizowaniu tematu uczeń:

Uwagi

1.

Poznajemy Region Łowicki.

1.      Położenie geograficzne regionu.

2.      Podział terytorialny regionu: województwo, powiat, gmina.

3.      Atrakcje turystyczne regionu.

4.      Związki regionu z historią państwa polskiego.

·        wyjaśnia pochodzenie nazwy regionu

·        wymienia charakterystyczne cechy ukształtowania terenu

·        zna najważniejsze miasta, rzeki, leżące  w regionie

·        opowiada o najciekawszych atrakcjach regionu

·        sporządza notatkę o swoim regionie

mapa Polski

mapa powiatu

folder „Powiat Łowicki”

2.

Kocierzew – moja „mała ojczyzna”.

1.      Mapa mojej miejscowości, warunki geograficzne i przyrodnicze.

2.      Najważniejsze obiekty publiczne    w mojej miejscowości, ich rola     i znaczenie dla mieszkańców.

3.      Dzieje mojej miejscowości:

–  historyczne początki Kocierzewa,

–  historia parafii,

–  zasługi prymasów łowickich dla

    rozwoju parafii,

–  Kocierzew w ważnych wydarzeniach

    historycznych.

·        określa na mapie położenie swojej miejscowości, gminy, powiatu

·        rozumie pojęcie „mała ojczyzna”

·        interesuje się przeszłością swojej miejscowości

·        zna historię swojej miejscowości

·        korzysta z różnych źródeł informacji

·        sporządza folder turystyczny

Publikacja ks. Skiełczyńskiego pt. „Dawny Kocierzew.” Rozmowy

z najstarszymi mieszkańcami wsi.

Archiwa parafialne, stare fotografie Kocierzewa, artykuły prasowe

3.

Na turystycznych szlakach Regionu Łowickiego.

1.      Ciekawy szlak turystyczny Regionu Łowickiego i jego walory turystyczne, etnograficzne i przyrodnicze.

2.      Główne miejscowości danej trasy i ich osobliwości.

3.      Najciekawsze zabytki architektury    i obiekty przyrodnicze na wybranym szlaku.

4.      Postacie historyczne związane     z regionem.

·        podaje ciekawe i atrakcyjne miejsca  regionu

·        układa plan wycieczki turystycznej   z uwzględnieniem walorów przyrodniczych, etnograficznych wybranego szlaku

·        zna postacie historyczne związane    z danym miejscem

·        przygotowuje przewodnik turystyczny zachęcający do odwiedzania Regionu Łowickiego

Wycieczka turystyczno-krajoznawcza na szlaku:

Nieborów, Arkadia,

Łowicz

przewodniki turystyczne

4.

Każdy region ma swoje legendy.

1.      Przedstawienie legend związanych    z dziejami regionu.

2.      Główni bohaterowie legend.

3.      Przybliżenie i ukazanie poprzez legendy ciekawych miejsc w regionie.

·        rozumie pojęcie legenda

·        opowiada treść legendy związanej    z regionem

·        analizuje świat przedstawiony (czas, miejsce, wydarzenia, bohaterowie)

·        tworzy własną legendę wyjaśniającą pochodzenie swojej miejscowości

zbiór legend regionalnych

5.

Najpiękniejsze zakątki w mojej miejscowości.

1.      Ciekawe miejsca w mojej miejscowości:

–  zabytki architektoniczne

–  krajobraz.

·        redaguje relację z wycieczki

·        bogaci słownictwo z zakresu opisu krajobrazu

·        rozwija wyobraźnię i inwencję twórczą

·        opisuje najpiękniejszy zakątek swojej miejscowości

·        dokonuje przekładu intersemiotycznego

wycieczka po najbliższej okolicy

6.

Józef Chełmoński –wybitny malarz

i pejzażysta Ziemi Łowickiej.

1.      Życie i twórczość Józefa Chełmońskiego.

2.      Zasługi artysty dla naszego regionu   i kraju.

3.      Związki Józefa Chełomońskiego    z Boczkami i Łowiczem.

·        opowiada o życiu i twórczości Józefa Chełmońskiego

·        zna zasługi artysty dla regionu i kraju

·        wyszukuje informacje z różnych źródeł, Internetu

·        opisuje obraz Józefa Chełmońskiego

·        przygotowuje album o malarzu

Album malarstwa

Józefa Chełmońskiego prezentacja multimedialna

7.

Zatrzymać czas...

pamiętamy o naszych przodkach.

1.      Analiza wiersza Joanny Kulmowej   pt. „Zaduszki”.

2.      Miejsca pamięci narodowej w mojej miejscowości (okolicy).

·        określa główną ideę wiersza

·        wypowiada się na temat przeczytanego utworu uzasadniając swoje zdanie

·        rozumie, dlaczego należy dbać o zabytki nagrobne

·        zna miejsca pamięci narodowej w swojej miejscowości

·        projektuje nagrobek

fotografie cmentarzy, wycieczka na cmentarz parafialny

w Kocierzewie

8.

Historia i tradycje mojej szkoły.

1.      Historia mojej szkoły.

2.      Ludzie zasłużeni dla szkoły.

3.      Symbole i tradycje szkoły dawniej i dziś.

·        opowiada o historii szkoły na podstawie wcześniej zdobytych informacji

·        zna symbole szkoły

·        zna szkolne tradycyjne uroczystości   i opowiada, w jaki sposób są obchodzone

·        przeprowadza wywiad

·        redaguje opowiadanie pt. „Jeden dzień  w szkole”

kronika szkolna, wywiady

9.

Ja i moja rodzina.

1.      Moja rodzina i więzi ją łączące.

2.      Najważniejsze momenty w życiu mojej rodziny.

3.      Herby – dawne symbole rodów.

·        opowiada o sobie, co lubi, co potrafi, czym się interesuje

·        przedstawia swoją rodzinę i swoje miejsce w rodzinie (obowiązki, przywileje)

·        wyjaśnia, na czym polegają więzi emocjonalne w rodzinie

·        spisuje dzieje swojej rodziny w formie pamiętnika

albumy rodzinne, zdjęcia, informacje zebrane od najbliższych

 

10.

Mój dom rodzinny ma duszę.

1.      Historie pamiątek i rodzin.

2.      Pamiątki po przodkach źródłem wiedzy    o rodzinie.

3.      Elementy domu, które stanowią o tradycji (pamiątki, uroczystości, zwyczaje świą­teczne, tradycyjne potrawy, zachowanie).

·        wyjaśnia, dlaczego każdy dom rodzinny jest inny i niepowtarzalny

·        wyjaśnia znaczenie pojęcia „pamiątka”

·        ciekawie prezentuje najważniejszą pamiątkę rodzinną

·        uzasadnia potrzebę ochrony        i gromadzenia pamiątek

·        układa opowiadanie twórcze pt. „Historia pewnej pamiątki...”

klasowa wystawka „Pamiątki mówią”

11.

Poszukujemy korzeni swojej rodziny.

1.      Genealogia – nauka badająca związki pokrewieństwa.

2.      Drzewo genealogiczne i jego rola    w poznawaniu historii rodziny.

·        zbiera informacje o swojej rodzinie

·        zna stopnie pokrewieństwa

·        zacieśnia więzy rodzinne

·        wykonuje drzewo genealogiczne swojej rodziny

wywiady, albumy, kroniki rodzinne, ankieta „Moje korzenie”

12.

Każdy ma swoją opowieść – tworzymy i opowiadamy historie swojego życia

1.      Prezentacja i selekcja zebranego materiału.

2.      Opowiadanie najciekawszej historii ze swojego dzieciństwa.

3.      Chronologiczne uporządkowanie wydarzeń na linii czasu.

·        opowiada historię ze swojego życia

·        chronologicznie porządkuje wydarzenia

·        poprawnie zapisuje daty na linii czasu

·        redaguje opowiadanie „Moja historia”

pamiątki z dzieciństwa (listy, świadectwa, zdjęcia, dyplomy)

13.

Łowickie zwyczaje związane

ze świętami dorocznymi

1.      Geneza zwyczajów i obrzędów ludowych.

2.      Najważniejsze zwyczaje i obyczaje związane z rokiem kalendarzowym:

–  noworoczne kolędowanie

–  ostatki

–  powitanie wiosny

–  noc świętojańska

–  Zielone Świątki 

–  dożynki

–  katarzynki, andrzejki

–  mikołajki.

3.      Ludowe przysłowia.

·        dostrzega potrzebę kultywowania tradycji ludowych

·        rozumie związek zwyczajów i obrzędów z dawnymi praktykami magicznymi

·        zna ludowe przysłowia związane    z rokiem kalendarzowym

·        rozumie symboliczne znaczenie wielu obrzędów i zwyczajów

·        opracowuje kalendarz przysłów     

kalendarze,

Słownik przysłów,

lekcja muzealna

14.

Kiej pierwso gwiozda na niebie.

Jak dawniej Księżacy obchodzili Boże Narodzenie.

1.      Czytanie tekstu gwarowego i jego analiza.

2.      Rozmowa o dawnych zwyczajach bożonarodzeniowych w Łowickiem.

·        zna łowickie zwyczaje związane     z Wigilią i Bożym Narodzeniem

·        opowiada o przygotowaniach do świąt  w swoim domu

·        redaguje w punktach notatkę o dawnych zwyczajach świątecznych

·        układa tekst życzeń świątecznych (gwarą łowicką)

·        projektuje kartę świąteczną

·        poprawnie adresuje kartę

karty świąteczne,

stare fotografie rodzinne

15.

Pod łowicką strzechą.

1.      Wygląd dawnej chłopskiej zagrody.

2.      Charakterystyczne cechy budownictwa wiejskiego.

3.      Wyposażenie chaty łowickiej (meble, zdobnictwo).

·        wie, jak wyglądała dawna wieś łowicka

·        nazywa poszczególne elementy zagrody chłopskiej

·        zna wyposażenie chaty chłopskiej

·        przygotowuje makietę dawnej zagrody chłopskiej

wycieczka do skansenu w Maurzycach

16.

Jak dawniej ubierali się Księżacy?

1.      Historia ubioru łowickiego.

2.      Technika jego wytwarzania.

3.      Charakterystyczne elementy stroju kobiecego i męskiego.

·        opisuje tradycyjny łowicki strój

·        zna charakterystyczne cechy stroju kocierzewskiego

·        nazywa poszczególne elementy stroju

zdjęcia

17.

Zapomniane zawody naszych dziadków.

1.      Dzień powszedni i świąteczny Księżaków.

2.      Zajęcia mieszkańców.

·        potrafi wyjaśnić, czym zajmowali się dawni mieszkańcy wsi łowickiej

·        zna technikę i sposób wytwarzania dawnych narzędzi

 

 

udział w warsztatach  z zakresu wikliniarstwa, hafciarstwa, garncarstwa

18.

Łowickie Alleluja – o tradycjach

i zwyczajach wielkanocnych

naszego regionu.

1.      Zwyczaje i tradycje wielkanocne znane  z przekazów rodzinnych.

2.      Sposoby obchodzenia świąt. wielkanocnych w Łowickiem.

3.      Utwory poetyckie o tematyce wielkanocnej.

·        opowiada o świętach w swoim domu

·        wyjaśnia symbolikę świąt wielkanocnych

·        zna utwory o tematyce wielkanocnej

·        układa rymowankę wielkanocną

·        opisuje jeden wybrany zwyczaj lub obrzęd w liście do kolegi z zagranicy

·        układa życzenia świąteczne

·        przygotowuje album o tradycjach wielkanocnych w Łowickiem

 

19.

Łowickie cuda  malowane

1.      Główne dziedziny sztuki ludowej.

2.      Wytwory rękodzieła artystycznego: pająki, wycinanki, hafty, bibułowe kwiaty, lalki, rzeźby.

3.      Twórcy ludowi i ich dzieła.

·        rozpoznaje charakterystyczne cechy łowickiej sztuki ludowej

·        rozwija zdolności manualne i inwencję twórczą

·        wykonuje prosty element zdobniczy charakterystyczny dla łowickiej sztuki

·        zna regionalnych twórców

 

20.

Na łowicką nutę.

1.      Łowickie przyśpiewki i tańce ludowe.

2.      Nauka prostego tańca ludowego lub przyśpiewki.

·        dostrzega odmienność Regionu Łowickiego w muzyce i śpiewie

·        zna proste łowickie przyśpiewki

·        docenia piękno łowickiej gwary

·        tworzy zbiorek z ludowymi pieśniami  i przyśpiewkami

nagrania muzyczne

21.

Odkrywamy tajniki łowickiej kuchni.

1.      Kuchnia łowicka dawniej i dziś.

2.      Tradycyjne potrawy regionalne i sposoby ich przyrządzania.

3.      Zwyczaje związane z pożywieniem.

4.      Wyposażenie dawnej łowickiej kuchni.

·        zna charakterystyczne potrawy regionalne

·        podaje przepis na jedną z potraw regionalnych

·        zna słownictwo związane z kuchnią regionalną

·        opisuje wyposażenie kuchni łowickiej dawniej i obecnie

·        dostrzega wpływ sposobu odżywiania na zdrowie człowieka

 

22.

Czy znasz swój region?

Podsumowanie tematyki regionalnej poprzez konkursy, quizy, gry dramatyczne, zabawę.

·        opowiada o ciekawych miejscach    w regionie, wybitnych ludziach

·        wykorzystuje zdobytą wiedzę na innych zajęciach

·        ocenia wypowiedzi kolegów

·        poszerza wiedzę o regionie

·        interesuje się przeszłością regionu

·        potrafi korzystać z różnych źródeł informacji

·        zacieśnia więzy ze społecznością lokalną

konkurs wiedzy

o regionie

 

 

Opracowała : mgr Renata Siejka